سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط
سایت بهداشت محیط ایران

سایت بهداشت محیط ایران

بهداشت محیط،آب وفاضلاب، مواد زائد ، بهداشت مواد غذایی،استخدامی بهداشت محیط

هپاتیت A


هپاتیت A یک بیماری ویروسی است که از طریق آب و غذای آلوده منتقل می شود. این بیماری معمولا خود به خود بهبود یافته و عوارض دراز مدت کبدی ندارد.

 

عامل این بیماری ویروس هپاتیت A می‌باشد که در کبد تکثیر یافته و از طریق مدفوع دفع می‌شود.

 

چگونگی انتشار ویروس

 

معمولاً از طریق خوردن آب و غذایی که قبلاً با مدفوع بیمار آلوده شده‌اند، منتقل می‌شود. در اکثر نقاط دنیا این بیماری از طریق نوشیدن آب آلوده منتقل می‌شود (به دلیل نقص در سیستم آب و فاضلاب) اما از طریق خوردن میوه و سبزیجات خام (که با آب آلوده آبیاری شده و شسته نشده باشند) و یا غذاهایی که کاملاً پخته نشده باشند نیز منتقل می‌شود. در صورتی که آشپز و دیگر تهیه‌کنندگان غذا، به هپاتیت A مبتلا باشند و پس از اجابت مزاج بدون شستن دست‌های خود به تهیه غذا مبادرت ورزند، کسانی که از آن غذا استفاده کنند، امکان ابتلا به هپاتیت A را دارند. همچنین نشستن دست‌ها پس از تعویض پوشک بچه و خوردن میوه‌ و سبزیجات نشسته که با فاضلاب آبیاری شده‌اند همگی شانس ابتلا به هپاتیت A را افزایش می‌دهند. در مهدکودک‌ها امکان بروز ناگهانی بیماری زیاد است چرا که ممکن است کودکان به مدفوع خود دست زده و سپس اشیا و اسباب‌بازی‌هایی که اطفال دیگر از آنها استفاده می‌کنند را لمس نمایند. ویروس هپاتیت A به ندرت از طریق خون منتقل می‌شود و انتقال این ویروس از طریق عرق و ادرار صورت نمی‌گیرد. برخی از افراد فکر می‌کنند ابتلا به هپاتیت A شانس ابتلا به ایدز را بالا می‌برد. در حالی که هیچ گونه ارتباطی به ایدز نداشته و شانس ابتلا به آن را افزایش نمی‌دهد.

 

 

دوره سرایت بیماری (بیماری‌زایی)

 

علائم 50-15 روز (7-2 هفته) و بطور متوسط 30 روز پس از ورود ویروس به بدن بروز می‌نمایند. مدفوع و ترشحات بدن 2 هفته قبل از بروز علائم بالاترین میزان ویروس را دارا می‌باشند. در این زمان بیشترین امکان انتقال ویروس وجود دارد. اما پس از بروز علائم نیز احتمال انتقال ویروس وجود دارد.

 

 

پیشگیری 

 

 

واکسن هپاتیت A مؤثرترین راه پیشگیری از هپاتیت A می‌باشد و اگر هر دو نوبت آن تزریق شود 100-94% ایمنی ایجاد خواهد کرد. بطور معمول در کشور ما واکسیناسیون علیه هپاتیت A صورت نمی‌گیرد.

 

توجه به نکات زیر جهت پیشگیری از هپاتیت A الزامی است :

 

در منزل قبل از طبخ غذا و بعد از هر بار اجابت مزاج دست‌های خودرابا آب وصابون بشوئید.

ظرف‌ها را با آب داغ و محلول پاک‌کننده کاملاً تمیز نمائید.

به کودکان خود بیاموزید که اسباب‌بازی‌های خود (خصوصاً اسباب و وسایل مشترک با کودکان دیگر) را به دهان نبرند.

اگر به پاکیزگی آب و غذایی شک دارید از مصرف آن بپرهیزید.

در مرکز نگه‌داری اطفال (مهدکودک‌ها) کارکنان باید به نکات زیر توجه نمایند :

 

استفاده از دستکش پلاستیکی یک‌بار مصرف هنگام تعویض پوشک کودک

شستن دست‌ها و تعویض دستکش‌ها قبل از این که اقدام به تعویض پوشک کودک دیگری نمایند

تمیز کردن بدن کودک هنگام تعویض پوشک

 

تشخیص زودرس

 

در صورتی که به هپاتیت A مبتلا نشده‌اید و یا واکسن آن را دریافت نکرده‌اید چنانچه احتمال آلوده شدن با ویروس هپاتیت A را می‌دهید حتماً با پزشک خود مشورت کنید. چرا که دریافت ایمونوگلوبولین در 2 هفته اول تماس با ویروس از بروز علائم هپاتیت A جلوگیری می‌نماید.

 

انجام واکسیناسیون برای کارکنان بیمارستان‌ها، رستوران‌ها و مهدکودک‌ها به صورت معمول توصیه نمی‌شود و چنانچه شاهد بروز ناگهانی هپاتیت A باشیم، افراد در معرض خطر باید یک دوز ایمونوگلوبولین دریافت نمایند.

 

 علائم  

 

  علائم بیماری معمولاً در فاصله 15 تا 50 روز (بطور متوسط 7-2 هفته) پس از ورود ویروس هپاتیت A به بدن ایجاد می‌شود. علائم معمولاً خفیف بوده و غالباًافراد متوجه آن نمی‌شوند (خصوصاً در کودکان کمتر از 6 سال). در کودکان بزرگ‌تر و بالغین علائم اولیه شبیه به بیماری‌های درگیرکننده معده می‌باشد و عبارتند از :

 

احساس خستگی زیاد

تب

درد عضلانی

سردرد

درد ناحیه فوقانی راست شکم زیر دنده‌ها (محل قرارگیری کبد)

حالت تهوع

بی‌اشتهایی و کاهش وزن

یرقان (زرد شدن پوست بدن و سفیدی چشم) که گاهی همراه با تیره شدن ادرار و بیرنگ شدن مدفوع می‌باشد و در کودکان و نوجوانان کمتر شیوع دارد.

علائم هپاتیت A معمولاً 2 هفته به طول می‌انجامد و پس از بروز علائم ،ویروس‌های موجود در مدفوع بیمار کاهش یافته و شانس انتقالشان به دیگران خیلی کم می‌شود.

 

 

کی به پزشک مراجعه کنم  

 

 

در صورتی که فرد مبتلا به هپاتیت A ، دچار کم‌آبی شدید ثانویه به استفراغ و یا عدم تحمل مایعات گشته و یا علائم نارسایی کبد را نشان داد سریعاً با پزشک تماس بگیرید.

 

علائم نارسایی کبد :

 

تحریک‌پذیری و بیقراری زیاد

عدم توانایی فکر کردن صحیح

خواب آلودگی زیاد

از دست دادن هوشیاری

تورم صورت ،دستها، شکم و پاها

خونریزی از بینی ،دهان، مقعد (شامل خون در مدفوع) و خونریزی زیر پوستی

با پزشک خود سریعاً تماس بگیرید در صورتی که :

 

علائم بالا را مشاهده کردید.

یکی از افراد در محل زندگی شما مبتلا به هپاتیت A می‌باشد.

در رستوران و یا محل دیگری که سبب بروز ناگهانی موارد زیادی هپاتیت A شده است، غذا خورده اید.

فرزند و یا فرد دیگری از خانواده در مهدکودکی که بروز ناگهانی موارد زیادی هپاتیت A در آن اتفاق افتاده، بوده‌است.

شریک جنسی شما به هپاتیت A مبتلا شده است.

پیگیری:

هپاتیت A معمولاً بدون ایجاد عارضه بهبود می یابد و نیاز به پیگیری ندارد. اما حتماً به پزشک مراجعه نمایئد تا مشخص شود که نوع هپاتیت شما A بوده است، زیرا تمام انواع هپاتیت در شروع علائم یکسانی دارند. با یک آزمایش خون می‌توان نوع هپاتیت (A-B-C) را تشخیص داده و از انتقال آن به دیگران جلوگیری نمود.

 

به چه کسانی می‌توان مراجعه نمود :

 

پزشکان عمومی

متخصصین اطفال

متخصصین داخلی

متخصصین عفونی

اگر دچار عوارض هپاتیت شده‌اید مجموعه‌ای از یک متخصص بیماری‌های گوارش و کبد و متخصص بیماری‌های عفونی می‌توانند به شما کمک نمایند.

 

آزمون های تشخیصی  

 

 

گرفتن تاریخچه پزشکی و انجام معاینات دقیق تا حدود زیادی می‌تواند در تشخیص هپاتیت A کمک‌کننده باشد. سؤالاتی که معمولاً پزشک از شما می‌پرسد عبارتند از :

 

به کجا سفر کرده‌اید؟

آیا خود و یا فرزندانتان ساعاتی از روز را در مهدکودک می‌گذرانید؟

آیا با فرد مبتلا به هپاتیت A زندگی می‌کنید؟

اگر امکان ابتلای شما به هپاتیت A وجود داشته باشد باید آزمایش خون انجام دهید تا عملکرد کبد و التهاب آن مشخص شود. در آزمایش شما موارد زیر درخواست می‌گردد :

 

بیلی‌روبین: افزایش بیلی‌روبین مطرح کننده هپاتیت است.

آلبومین: کاهش میزان آلبومین مطرح کننده هپاتیت و دیگر مشکلات کبدی است.

زمان پروترومبین (PT): که عبارت است از مدت زمانی که طول می‌کشد تا خون منعقد شود که اگر غیرطبیعی باشد مطرح کننده مشکل کبدی است.

آنزیم آلانین آمینوترانسفراز (ALT): در بیماری‌ها و آسیب‌های کبدی بالا می‌رود.

آنزیم آسپارتات آمینوترانسفراز (AST): در بیماری‌های قلبی و کبدی بالا می‌رود.

آنزیم آلکالین فسفاتاز (ALP): مقادیر بالای ALP مطرح کننده آسیب کبدی است.

لاکتات دهیدروژناز (LDH) : بسیاری از بیماری‌ها سبب افزایش LDH می‌شوند.

آزمایشات دیگر جهت تشخیص هپاتیت A نیز معمولاً انجام می‌شود. اگر آزمایشات فوق التهاب کبد را مطرح سازند، آنتی‌بادی ضدویروس هپاتیت A در خون شما اندازه‌گیری می‌شود که اگر این آنتی‌بادی وجود داشته باشد مطرح کننده ابتلا به هپاتیت A می‌باشد و اگر علت هپاتیت شما، ویروس هپاتیت A نبود پزشک به ویروس هپاتیت B و C وابشتاین بار ویروس (عامل بیماری موترنوکلئوز عفونی) شک خواهد کرد و برای تشخیص آنها آزمایشات لازم را درخواست می‌نماید.

 

 

 درمان  

 

 

اکثراً هپاتیت A خودبه‌خود بهبود می‌یابد و احتیاجی به درمان ندارد. استراحت در منزل و خوردن غذاهای مناسب و نوشیدن مقدار کافی آب، می‌تواند به روند بهبودی شما کمک نماید.

 

ویروس هپاتیت A معمولاً باعث درگیری کبد به مدت طولانی نمی‌شود و بیش از 99% بیماران بهبود می‌یابند. درموارد نادری بیماری پیشرونده کبد منجر به نارسایی برق‌آسای (فولمیننت) کبد می‌شود که ممکن است منجر به مرگ شده و یا نیاز به دریافت پیوند کبد باشد.

 

مراقبت در خانه:

 

مراقبت‌های خانگی در بهبود علائم و جلوگیری از انتشار بیماری به دیگران مؤثر می‌باشد:

 

کاهش فعالیت‌ها و متناسب کردن آن با سطح توان خود : استراحت طولانی در بستر نیز می‌تواند روند بهبودی شما را به تأخیر اندازد. دائماً در بستر استراحت نکنید. فعالیت خود را با نیاز و توان جسمانی خود تنظیم کنید. از حضور در محل کار یا مدرسه اجتناب کنید مگر این که سطح کار شما متناسب با وضعیت جسمانی شما باشد. از ورزش‌های سنگین بپرهیزید. رفته رفته که بهبود می‌یابید به تدریج به کار معمول خود بازگردید چرا که شروع کردن سریع فعالیت‌های قبلی می‌تواند سبب بیمار شدن مجدد شما شود.

تغذیه مناسب : علی‌رغم بی‌اشتهایی سعی کنید تغذیه کافی و مناسبی داشته باشید و وعده‌های غذایی را در تعداد بیشتر و حجم‌ کمتر میل کنید معمولاً حالت تهوع با گذشت روز بدتر می‌شود. لذا سعی کنید وعده اصلی را در صبح خورده و بقیه وعده‌ها سبک‌تر شود. پزشکان معمولاً رژیم پر پروتئین – پرکالری را پیشنهاد می‌کنند. اما اگر مبتلا به حالت تهوع هستید سعی در حفظ تعادل رژیم غذایی (متناسب با تمایل و اشتهای خود) نمائید.

از کم آب شدن بدن خود بپرهیزید : حفظ میزان آب بدن خصوصاً اگر استفراغ می‌کنید بسیار مهم است. اگر بیش از 2 بار در یک روز استفراغ کرده‌اید حتماً به پزشک یا اورژانس مراجعه نمائید. مقدار کافی آب بنوشید. در صورت تحمل می‌توانید از آب میوه و گوشت نیز استفاده کنید (چرا که این‌ موادکالری نیز دارند). می‌توانید از نوشیدنی‌های انرژی‌زای ورزشی استفاده کنید که سبب جبران مواد معدنی و الکترولیت‌هایی که طی استفراغ از دست داده‌اید می‌شوند. برخی از افراد مبتلا به هپاتیت A دچار استفراغ، تهوع و کم آب شدن بدن می‌شوند که در صورت شدید بودن علائم نیاز به بستری در بیمارستان و دریافت مایعات وریدی و دارو جهت کنترل علائم فوق دارند.

اجتناب از الکل و داروها : هپاتیت متابولیسم الکل و برخی داروها را مختل کرده و سبب تشدید و یا تضعیف اثر آنها در بدن می‌شود. همچنین الکل و برخی داروها سبب آسیب کبدی می‌شوند. در صورتی که از هر گونه دارو از جمله داروی گیاهی استفاده می‌کنید پزشک خود را در جریان قرار دهید.

کنترل خارش بدن: در صورت داشتن خارش با پزشک خود مشورت نمائید تا دارو های ضد خارش برای شما تجویز شود.

جلوگیری از گسترش و انتقال ویروس: آگاه کردن افرادی که با شما زندگی کرده و یا رابطه جنسی دارند از این که شما مبتلا به هپاتیت A هستیدبسیار مهم است چراکه اگر این افراد در مدت 2 هفته از تماس با شما ایمونوگلوبولین دریافت کنند در پیشگیری از هپاتیت A و یا کاهش علائم آن مؤثر خواهد بود. دستان خود را بعد از اجابت مزاج و تعویض پوشک و قبل از تهیه غذا با آب و صابون شستشو دهید.

درمان دارویی:

 

درمان دارویی برای هپاتیت A وجود ندارد و بهترین راه پیشگیری از هپاتیت A انجام واکسیناسیون می‌باشد که بین 100-94% ایمنی ایجاد خواهد کرد (در صورتی که هر 2 دوز آن تزریق شود). البته واکسن در افرادی که نقص سیستم ایمنی دارند مانند مبتلایان به ایدز چندان مؤثر نمی‌باشد.

 

اگر علیه هپاتیت A ایمن نشده‌اید (چه از طریق واکسیناسیون و چه از طریق ابتلای قبلی) و در تماس نزدیک با بیمار مبتلا به هپاتیت A هستید باید یک نوبت ایمونوگلوبولین دریافت نمائید. در صورتی که در فاصله 2 هفته پس از تماس ایمونوگلوبولین دریافت شود تا 85% مؤثر خواهد بود.

 

درمان جراحی:

 

هپاتیت A یک بیماری ویروسی است و نیازی به درمان جراحی ندارد. عده بسیار کمی از افراد (معمولاً افرادی که بیماری مزمن کبد دارند و یا افراد با سن بالا) دچار نارسایی کبد در اثر آلودگی با ویروس هپاتیت A می‌شوند که در این صورت هپاتیت برق‌آسا نامیده می‌شود که تهدید‌کننده حیات بوده و برخی از افراد در این شرایط احتیاج به پیوند کبد خواهند داشت.

http://www.rcgld.org





با عضویت در کانال زیر همیشه با سایت بهداشت محیط ایران همراه باشید.